Protez

Günümüzde diş eksiklikleri estetik, konuşma, çiğneme, ısırma, koparma gibi birçok faktörü olumsuz yönde etkilemektedir. Güncel tedaviler ışığında diş eksikliklerinin değişik protetik alternatiflerle giderilmesi mümkündür. 

Birkaç Diş Eksikliğinde Tedavi Seçeneği Nedir?

Bir veya birkaç diş eksikliğinde implant, sabit protez ve hareketli protez tedavisi alternatifleri vardır.

• Sabit Köprü: Bir veya birkaç dişin eksikliğinde estetik, telaffuz ve fonksiyon kaybını karşılamak amacı ile komşu dayanak dişlerden destek alınarak eksik dişlerin kapatılması amacıyla uygulanır. Vakanın durumuna göre materyaller ve köprü tipleri arasında seçim yapılır.

• İmplant-üstü Kuron ve Köprüler: Bir, birkaç veya tüm diş eksikliklerinde cerrahlar tarafından yapılan çene kemiğine kök formundaki titanyum vidalar kemikle bütünleştikten sonra (yaklaşık 2-6 ay) uygulanan sabit (yapıştırma) protezlerdir.

Sabit Protez Nedir?

Sabit protez, eksik veya aşırı derecede madde kaybı görülen dişlerin rengi ve dokusuna benzer malzemeler kullanılarak yerine konması işlemidir.

Sabit Protezlerin Yapılmasının Aşamaları Nelerdir?

1. Preparasyon ve Ölçü: Restorasyon yapılacak diş ya da dişler, uygun miktarda küçültüldükten sonra laboratuvar modeli ve işlemleri için bütün ağzın hassas ölçüsü alınır. Renk tespiti hasta ve hekimin ortak kararıyla belirlenir.

2. Altyapı Provası: Model üzerinde hazırlanan zirkonyum veya metal alt yapının ağız ortamında provası yapılır.

3. Dentin Prova: Restorasyon bitiminden önceki aşamadır. Laboratuvarda hazırlanan porselenin komşu dişler ve çevre dokularla ilişkisi ve uyumu kontrol edilir. Hastanın son onayı alınır. Cila yapılmak üzere laboratuvara gönderilir.

4. Cila ve Simantasyon: Laboratuvarda cilası yapılan restorasyon son kez ağızda denenir, herhangi bir problem yoksa, hastanın onayı alındıktan sonra restorasyon bir süre geçici olarak kullandırılır. Hasta yapılan işi rahatlıkla kullanabiliyorsa bir süre sonra(7-10 gün)  sabitlenir.

Hareketli Protez Nedir?

Hareketli protez, hasta tarafından takılıp çıkarılabilen ve eksik dişlerin yerini alan apareylerdir. 

Protezlerime alışabilecek miyim?

Protezlere alışmak biraz zaman ister; çok iyi yapılmış protezlerde bile bu durum kişiden kişiye değişir. Yeni protez, ağızda yabancı ve büyük olacaktır. Dudak ve yanaklarda doluluk hissi duyulacaktır. Alt protez daha çok hareket edip yerinden çıkabileceği için alt proteze alışmak üst proteze alışmaktan daha zordur.  İlk günlerde salgı bezlerinin uyarılması sonucu tükürük miktarı artar. Bu durum zamanla geçecektir. Bu süreçte sabırlı ve istikrarlı olunmalıdır.

Protezler neden vurur ve yara yapar?

Protezlerin yumuşak dokular üzerinde hareket etmesi sonucu ilk zamanlarda yapımına ne kadar özen gösterilmiş olursa olsun vuruklar olabilir. Hasta, kontrollerini aksatmamalı ve protezde vuruğa sebep olan yerler düzeltilmelidir. Vurukların hasta tarafından alınması çok yanlıştır. Hasta, vuran yerlerin düzeltilmesi için hekime gelmeden önce protezlerini en az 9 saat kullanmış olmalıdır. Bu süre, problemli yerlerin görülebilmesini sağlar.

Protezlerimle normal yemek yiyebilecek miyim?

Protezlerin takıldığı ilk günlerde yumuşak yiyecekler yenmeli ve ön dişlerle kesinlikle ısırılmamalıdır. Ön dişlerle ısırma hareketi yapılması protezlerin arka kısımlarının dokulardan uzaklaşmasına sebep olur. Eskiden protez kullanmış bir hastanın yeni bir hastaya göre alışması daha kolaydır. Hasta çok uzun süre dişsiz kalmışsa, dişsiz halde protezli olduğundan daha rahat yemek yiyebilir. Ancak bu sağlıklı değildir. Protezlerine alıştıktan sonra, protezli halde çok daha rahat yiyebilecektir. Total protezlerle normal olarak yemek yiyebilmek en azından 4-6 hafta sürer. Hastaların bu süreyi hekimlerinin önerilerini dikkate alarak geçirmeleri, en önemlisi de protezlerini kullanacaklarına dair ‘kararlı’ olmaları gerekir. Hemen pes edip protezi çıkarmamalıdırlar. Bu durum özellikle eski protezleri olan hastalar için söz konusudur. Çünkü en ufak bir vurukta hemen yenilerini çıkartıp eski protezlerini takarlarsa, yeni protezlerine alışmaları çok uzun sürebilir.

Protezlerimle normal konuşabilecek miyim?

Protezler, ağız ortamında az da olsa bazı seslerin telaffuzunda zorluklar gibi değişikliklere neden olabilir. Bu durum zamanla geçecek, konuşma normale dönecektir.

Protezlerimi 24 saat devamlı mı kullanacağım?

Hastaların protezlerine bir an önce alışabilmeleri için ilk günlerde devamlı kullanılmaları gerekir. Fakat alıştıktan sonra protezler geceleri takılmamalı, dokular dinlendirilmeli; kurumasını ve muhtemel boyutsal değişikliklerin olmasını engellemek için çıkarıldığında suda bırakılmalıdır.

Protez yapıştırıcılarını kullanmalı mıyım?

Protez yapıştırıcılarının devamlı kullanılması, istenen bir şey değildir. Fakat gerektiğinde kısa süreli olmak üzere kullanılmasında bir sakınca yoktur. İhtiyaç olduğunda bu yapıştırıcıların nasıl kullanılacağı hekiminiz tarafından size açıklanacaktır.

Protezlerimi hayat boyunca kullanabilecek miyim?

Protezlerin hayat boyu kullanılması söz konusu değildir. Normal koşullarda beş yılda bir bazı işlemler uygulanması gerekir diye söylense de; şüphesiz bu süre, hastaya göre değişkenlik gösterir. Protezlerin hayat boyu kullanılamamasının nedeni, canlı dokulardaki değişikliklerdir. Yıllar içinde protezlerin dokularla olan uyumu bozulur. Protezler bollaşır, düşmeye başlar, yemek yemek zorlaşır. Bunun protezlerle ilgisi yoktur. Tamamen canlı dokulardaki değişiklikler sonucudur. Bu durumda protezlerin içinin doldurulması, uyumu bozulan kaide maddesinin tümden değiştirilmesi ya da yeni bir protez yapılması gerekir. Bu konudaki kararı diş hekimi verecektir.

Protezlerimin yapılması ne kadar sürecek?

Sabit veya hareketli protezlerin yapılması ara provalar dahilinde 20-25 gün sürer. Bu süre ağız içi yumuşak dokuların iyileşme durumuna ve protezdeki hataların düzeltilmesine göre değişiklik gösterebilir.

Protezlerime alıştıktan sonra diş hekimime gitmem gerekir mi?

Ağıza takılan protezlere alışılmış olsa bile dişlerin ve çevre dokuların uyumunu, hastanın konforunu, protezde olabilecek çatlak ve kırıkların tespitini yapmak için 6 ayda bir rutin kontrole gelinmelidir. 

Hareketli protezlerin alternatifi var mıdır?

Klasik hareketli protezlerin en çağdaş alternatifi implant-destekli protezlerdir. İmplant işlemi ile protezlerin tutuculuğu artar. Çiğneme kuvveti birkaç dişe yayılmış olur, çene kemiğine iletilen yük azalır. Maliyet açısından daha yüksek olan bu protezlerin uygulanabilmesi için lokal ve sistemik tüm koşulların uygun olması gerekir.